Mevduat ile Para Piyasası Fonu Arasındaki Fark Nedir?

Yatırımcılar, birikimlerini değerlendirirken farklı araçlar ve piyasalar arasında seçim yapar. Bu süreçte, para piyasası ve mevduat hesapları sundukları avantajlarla ön plana çıkabilir. Papel Blog’un bu yazısında, para piyasası ve mevduatın ne olduğu, aralarındaki farkları ve hangi yatırımcı profiline daha uygun oldukları ve daha birçok soru cevap buluyor.  

 

Para piyasası nedir?

 

Para piyasası, merkez bankalarının para politikasını uygulamak için kullandığı bir araçtır. Ayrıca nakit ihtiyacı olan kurumlar ve yatırımcılar için de önemli bir kaynak sağlar. Bu piyasa vadesi genellikle bir yıldan kısa olan kısa vadeli finansal araçların alınıp satıldığı likit ve düşük riskli bir finansal piyasadır. Bu piyasada devlet tahvilleri, hazine bonoları, repo, ters repo ve bankalar arası mevduat gibi çeşitli finansal araçlar işlem görür. Likiditesi yüksek olduğundan kolayca alınıp satılabilen bu araçlar, yatırımcılara kısa vadeli nakitlerini değerlendirme imkânı verir.

Para piyasasının temel aracı kurumları ticari bankalardır. Tasarruf sahipleri, faiz geliri elde etmek amacıyla fonlarını mevduat olarak bankalara yatırırken, fon ihtiyacı olan kişi ve kurumlar da faiz ödeyerek bankalardan kredi alırlar. Para piyasasının temelini de bu işlemler oluşturur. Türkiye’de para piyasası Merkez Bankası Piyasası, Bankalararası Piyasa ve Takasbank Piyasası olmak üzere üç ayrı piyasadan oluşur.

 

Mevduat nedir?

 

Bireylerin ya da kurumların bankalara belirli bir süre için veya istenildiğin zaman geri alınabilmesi koşuluyla yatırdıkları paraya mevduat denir. Bankalar bu paraları kredi verme veya yatırım yapma amacıyla kullanır ve karşılığında mevduat sahiplerine faiz getirisi sunar. Tasarruf sahiplerine düzenli bir getiri sağlayan mevduat hesaplarını düşük riskli yatırım araçları olarak kabul edebiliriz. Bununla beraber bu hesaplar bankalar için önemli bir fon kaynağıdır ve kredi verme kapasitesini artırarak ekonomik aktiviteyi destekler. Mevduat hesapları vadesiz ve vadeli olarak ikiye ayrılır.

 

Vadesiz mevduat hesabı

 

Günlük bankacılık işlemleri ve kısa vadeli nakit ihtiyaçları için ideal olan vadesiz mevduat hesaplarına yatırılan paraya faiz uygulanmaz ve hesabın sahibi istediği zaman parasını çekebilir.

 

Vadeli mevduat hesabı

 

Vadeli mevduat hesabı, belirli bir vade süresi boyunca (örneğin, 1 ay, 3 ay, 6 ay veya 1 yıl) yatırılan paraya faiz getirisi sağlayan hesap türüdür. Vade sonunda, anapara ve biriken faiz birlikte çekilebilir. Ancak vade süresi boyunca para çekimi yapılırsa, faiz kazancı kaybı yaşanabileceğini dikkate almak gerek.

 

Para piyasası fonları neden tercih edilmeli?

 

Yatırımcılara yüksek likidite ve düşük risk gibi özelliklerinden dolayı cazip gelen ve tercih edilen para piyasası fonları, genellikle kısa vadeli ve yüksek kaliteli borçlanma araçlarına yatırım yaparak yatırımcıların sermayelerini korumayı ve istikrarlı getiri sağlamayı hedefler. Bu sebeplerden dolayı para piyasası fonları özellikle düşük riskli ve kısa vadeli yatırım yapmak isteyen yatırımcılar için ideal bir seçenek olabilir. Bu yatırımı tercih etmene sebep olabilecek nedenleri şu şekilde açıklayabiliriz:

 

Yüksek likidite

 

Yatırımcıların fonlarını hızlı ve kolay bir şekilde nakde çevirebilmelerini sağlayan para piyasası fonları genellikle aynı gün içinde işlem yapılabiliyor olmasından dolayı acil nakit ihtiyaçlarının karşılanması için cazip bir seçenek olabilir.

 

Düşük risk

 

Portföylerinde devlet tahvilleri, hazine bonoları ve yüksek kredi notuna sahip şirketlerin ihraç ettiği kısa vadeli borçlanma araçları gibi güvenilir araçlara yer veren para piyasası fonları, yatırımcıların anaparalarının korunması ve istikrarlı bir getiri elde etmek için ideal bir seçenek olabilir.

 

Kısa vadeli yatırımlar

 

Para piyasası fonları, kısa vadeli yatırım araçlarına odaklanarak yatırımcılara finansal esneklik sağlar. Bu özellik sayesinde yatırımcıların kısa vadeli nakit ihtiyaçlarını karşılamalarına ve piyasa koşullarına hızlı tepki vermelerine imkân verir.

 

Düşük yönetim giderleri

 

Para piyasası fonlarının yönetim giderleri, diğer yatırım fonlarına kıyasla daha düşük olduğundan yatırımcıların maliyetlerini minimuma indirerek net getiri oranlarını artırmalarına destek olur.   

Para piyasası fonundan başka daha birçok fon türü var tabi ki. Yatırım fonlarıyla ilgili merak ettiklerini Yatırım Fonları ile İlgili Bilmen Gerekenler: Türleri, Avantajları ve Vergilendirme yazımızda bulabilirsin.

 

 

Mevduat hesabı getirisi ve para piyasası fonları karşılaştırması

 

 

Düşük riskli olduklarından mevduat hesapları ve para piyasası fonları yatırımcılar için oldukça popülerdir. Tabii ki her iki yatırım aracının da kendilerine göre avantajları ve dezavantajları var. Yatırımcıların likidite ihtiyaçları, risk toleransları ve getiri beklentileri doğrultusunda her iki yatırım aracını da değerlendirmeleri oldukça önemli. Mesela acil nakit ihtiyacı olan ve esneklik arayan yatırımcılar için para piyasası fonları daha uygun olabilirken, sabit ve öngörülebilir getiri arayan yatırımcılar vadeli mevduat hesaplarını tercih edebilirler.

 

Mevduat hesaplarının ve para piyasası fonlarının temel bir farkı vardır. Vadeli mevduat hesapları temel olarak belirli bir vade ve faiz oranı üzerinden sabit getiri sağlayan yatırımlardır ve vade sonunda anaparayla faiz getirisi birlikte ödenir. Bu yatırım aracındaki dezavantaj da vade bitiminden önce para çekilirsen faiz getirisi kaybı ya da hiç faiz getirisi alamama gibi durumlarla karşılaşılabilmesidir. Bu sebeple vadeli mevduat hesaplarında vade süresi bitmeden paraya dokunulmaması gerekir.

 

Para piyasası fonlarında ise durum daha farklıdır. Bu fonlar yatırımcılara günlük likidite imkânı sunar, yatırılan tutar genelde aynı gün içerisinde nakde çevrilebilir. Acil nakit ihtiyacı olması durumunda avantajlı olan bu bu fonlar kısa vadeli borçlanma araçlarına yatırım yaparak getiri sağlar. Para piyasası fonlarının dezavantajı ise getirilerin piyasa koşullarına göre değişebilmesi durumudur ve bu sebeple mevduat hesaplarına göre daha düşük ya da daha yüksek getiriler elde edilebilir. Piyasa koşullarının sıkça değiştiği bir ekonomide para piyasası fonlarına yatırım yapmak için risk toleransının yüksek olması gerekli.

Yatırım yaparken seçim yapmak zor. Yatırım yapmaya yeni başladıysan seni Warren Buffett’la tanıştırmayı çok isteriz, Warren Buffett ve Değer Yatırımcılığı: Efsanevi Yatırımcının Hayatı ve Felsefesi yazımızdan yatırımın felsefesini öğrenebilir ve uygulamayı isteyebileceğin öneriler bulabilirsin.

 

 

Hangi yatırımcı için hangisi daha uygun?

 

 

 

Mevduat hesapları ve para piyasası fonları, farklı yatırımcı profillerine hitap eden iki ayrı finansal üründür. Yatırımcılar tercihlerini belirlerken, yatırımın vadesi, risk toleransı ve likidite ihtiyaçları gibi faktörleri göz önünde bulundurmalıdır. Bu iki seçenekten birine yatırım yapmadan önce değerlendirmen gereken faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz:

 

Yatırımın vadesi

 

Para piyasası fonları kısa vadeli ve likit araçlara yatırım yaptığından yatırımcılara esneklik sağlar. Genellikle aynı gün içinde nakde çevirmek mümkün olduğundan bu fonlar kısa vadeli yatırım yapmak isteyenler için ideal olabilir. Vadeli mevduat hesapları ise belirli bir vade süresi boyunca sabit getiri sunduklarından yatırımcılar, vade sonunda anaparayı ve faiz getirilerini birlikte alırlar. Ancak vade süresi boyunca para çekilmesi durumunda vade bozulacağından, faiz kazancı kaybı yaşanabilir. Bu sebeple vadeli mevduat hesaplarının orta ya da uzun vadeli yatırım yapmayı düşünenler için daha uygun bir seçenek diyebiliriz.

 

Risk tercihi

 

Hem para piyasası fonları hem de vadeli mevduat hesapları düşük riskli yatırım araçları olarak kabul edilir. Fakat vadeli mevduat hesapları sabit ve garantili getiri sunarken para piyasası fonlarında getiriler piyasa koşullarına bağlı olarak değişebilir bu da para piyasası fonlarını vadeli mevduat hesaplarına kıyasla daha riskli kılar. Bu sebeple vadeli mevduat hesapları riskten kaçınan yatırımcılar için daha cazip olabilirken para piyasası fonları risk toleransı yüksek olan yatırımcılar tarafından tercih edilebilir.

 

Paraya Erişim Esnekliği

 

Yatırımcılara günlük likidite imkânı sunan para piyasası fonlarına yapılan yatırımlar genelde ayın gün içinde nakde çevrilebilir, fakat vadeli mevduat hesaplarında erken çekimlerde faiz kaybı riski olduğundan belirlenen vade süresi boyunca paraya erişim kısıtlıdır. Bu sebeple acil nakit ihtiyacı olabilecek yatırımcılar için para piyasası fonları daha iyi bir seçenekken likidite ihtiyacı düşük yatırımcılar vadeli mevduat hesaplarını tercih edebilirler.

 

Sık sorulan sorular

 

Likidite nedir?

Bir varlığın değer kaybına uğramadan ve hızlı bir şekilde nakde çevrilebilme kolaylığına likidite denir.

 

Menkul kıymet nedir?

 

Yatırım amacıyla edinilen, ortaklık ya da alacak hakkı sağlayan belirli bir tutarı temsil eden ve alınıp satılabilen finansal araçlara menkul kıymet denir.

 

Devlet tahvili nedir?

 

Devletin uzun vadeli borçlanma aracı olarak çıkardığı, belirli bir vadede (1 ay, 6 ay, 1 yıl gibi) faiz ödemesi yapan menkul kıymettir.

 

Hazine bonosu nedir?

 

Hazine bonosu, devletin kısa vadeli (genellikle 1 yıldan kısa) borçlanma ihtiyacını karşılamak için çıkardığı menkul kıymettir.

 

Repo nedir?

 

Bir menkul kıymetin, belirli bir vadede ve önceden belirlenen fiyattan geri alma taahhüdüyle satılmasına repo denir.

 

Ters repo nedir?

 

Bir menkul kıymetin, belirli bir vadede ve önceden belirlenen fiyattan geri satma taahhüdüyle alınmasına ters repo denir.

 

Kaynaklar: 1, 2.

 

Bu blog yazısında sunulan bilgiler; yalnızca genel nitelikte olup hukuk, finans veya yatırım danışmanlığı teşkil etmemektedir. İçerik, bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, özel durumlarınız için profesyonel danışmanlık almanız tavsiye edilir. Yazıda yer alan ifadeler, herhangi bir bağlayıcılık veya sorumluluk doğurmamakta, yalnızca yazarın değerlendirmelerini yansıtmaktadır. Alacağınız kararlarda tüm sorumluluk tarafınıza ait olup, Papel Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş. bu bağlamda herhangi bir yükümlülük kabul etmemektedir.