Ters Repo Nedir?

Kısa vadeli finansman araçları arasında yer alan ters repo, hem merkez bankalarının para politikalarını uygulamasında hem de yatırımcıların portföylerini güvenli şekilde değerlendirmesinde önemli bir rol oynar. Özellikle enflasyonla mücadele dönemlerinde, ters repo işlemleri aracılığıyla piyasalardan likidite çekilerek faiz kontrolü sağlanır. Bu yazıda; ters repo nedir, nasıl çalışır, repo ile arasındaki farklar nelerdir, Merkez Bankası ters repo oranlarını nasıl belirler ve yatırımcılara ne gibi avantajlar sunar sorularını cevaplıyoruz.

 

Ters repo nedir?

Menkul kıymetlerin belirli bir süre sonra geri satma taahhüdüyle alınması işlemine ters repo denir. Yani, alıcı (ters repo işlemini yapan taraf) piyasada teminatlı olarak varlık (örneğin hazine bonosu) alır ve vade sonunda bu varlığı satana (genellikle merkez bankasına veya aracı kuruma) geri satar. Bir örnekle de açıklayalım. Mesela merkez bankası, bankalar arası piyasada 100 milyar TL’lik ters repo düzenledi. Bankalar vade sonunda belirlenen faizle birlikte geri satmak şartıyla menkul kıymet alır ve bu tutarı merkez bankasına koyar. Bu şekilde piyasadaki nakit miktarı azalır ve faiz politikası etkili şekilde yürütülür.

 

Ters repo işlemleri nasıl yapılır?

Ters repo işlemleri, adım adım şu şekilde yapılır:

 

Karşı taraf bulma

Ters repo yapmak isteyen banka, fon yönetim şirketi veya yatırımcı, genellikle aracı kurum veya merkez bankası gibi bir karşı tarafla işlem yapar.

 

Sözleşme imzalanması

İşlem tutarı, vade, faiz oranı ve teminat türü gibi işlem şartları belirlenir. Bu şartlar, aracı kurum ya da açık piyasa kuralları çerçevesinde yazılı olarak sabitlenir.

 

Menkul kıymetlerin teslimi

Alıcı, vade sonunda geri satma taahhüdüyle menkul kıymeti teslim alır. Bu kıymet genellikle aracı kurumda saklanır.

 

Faiz geliri ve nakit transferi

Vade sonunda alıcı, anapara + faiz tutarını satıcıya öder. Faiz oranı sözleşmede net olarak belirtilmiştir.

 

Menkul kıymetin geri satışı

Satıcının, anapara + faiz ödemesini yaptıktan sonra menkul kıymeti geri teslim almasıyla işlem tamamlanır.

Repo ve ters repo arasındaki fark nedir?

Repo ve ters repo arasındaki farklar şunlardır:

 

Tarafın rolü

Repo işlemi, menkul kıymeti satan ve nakit alan taraf açısından değerlendirilir. Bu taraf, vade sonunda kıymeti geri almayı taahhüt eder. Ters repo işlemi ise menkul kıymeti alan ve nakit veren taraf açısından değerlendirilir. Alıcı, vade sonunda kıymeti geri satmayı taahhüt eder.

Amacı 

Kısa vadeli nakit ihtiyacını karşılamak için kullanılan repo işleminde nakit isteyen taraf kredi gibi nakit elde ederken, ters repo işlemi ise fazla nakdi düşük riskle değerlendirmek için yapılır ve nakit veren taraf faiz getirisi elde eder.

 

Fiyat ve faiz akışı

Repo işleminde satıcı nakit alır ve vade sonunda fiyat farkıyla nakdi geri öder (repo oranı). Ters repoda ise alıcı nakit verir, vade sonunda fiyat farkıyla nakdi geri alır ve faiz getirisi elde eder.

 

Merkez Bankası politikası

Merkez Bankası Repo işlemleriyle piyasaya likidite verirken, ters repo işlemleriyle de piyasadan likidite çeker.

Ters repo oranları ve Merkez Bankası politikaları

TCMB, Haziran 2025’te yaptığı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında bir hafta vadeli repo (politik faiz) oranını %46’da sabit tuttuğunu açıkladı. Bu karar doğrultusunda, gecelik borç verme faizi %49 ve gecelik borçlanma faizi %44,5 olarak sabitlendi. Kurul, enflasyondaki yavaşlamayı teyit ederek, fiyat istikrarı sağlanana kadar sıkı para politikasını sürdüreceğini de vurguladı. Piyasa kaynaklı kısa vadeli göstergelere bakıldığında ise, Borsa İstanbul tarafından hesaplanan TLREF oranları 25 Haziran 2025 itibarıyla %48,3955, ertesi gün ise %46,7095 seviyesinde gerçekleşti. Bu oranlar, gecelik repo/ters‑repo işlemlerine dayalı piyasa faizinin %46–49 aralığında dalgalandığını gösteriyor. Ayrıca şu da söylenebilir ki Türkiye’de ters‑repo oranları ve politika faizinin yapısı, enflasyonla mücadele ve fiyat istikrarının sağlanması hedefi doğrultusunda TCMB’nin sıkı para politikasının bir parçasını oluşturuyor. Temmuz sonrası için ise gevşeme sinyalleri izleniyor.

 

Ters reponun yatırımcılara sağladığı avantajlar

Ters reponun yatırımcılara sağladığı avantajları şu şekilde sıralayabiliriz:

 

Düşük riskli getiri

Devlet tahvili veya hazine bonosu gibi yüksek kaliteli menkul kıymetler teminat olarak kullanıldığı için ters repo işlemi oldukça güvenlidir.

 

Likidite yönetimi

Ters repo sayesinde nakit ihtiyacı olan yatırımcılar, portföylerini satmak zorunda kalmadan hızlı nakit elde edebilir.

 

Portföy değeri kaybı yaşamadan fonlama

Ters repo işleminde varlıklar satılmadığı için, piyasa volatilitesinden etkilenmeden kısa vade için fon sağlanabilir.

 

Tahvil veya hazine bonosunu sattıktan sonra geri alma imkânı

Ters repo işleminin “Al, sonra geri sat” yapısı ile portföy korunduğundan önemli yatırım araçları satılmamış olur.

 

Faiz geliri

Ters repo ile sabit ve önceden bilinir faiz oranıyla risksiz gelir elde edilmesi sağlanarak düşük riskli sabit getiri sunar.

 

 

Kaynaklar: 1, 2.

 

Bu blog yazısında sunulan bilgiler; yalnızca genel nitelikte olup hukuk, finans veya yatırım danışmanlığı teşkil etmemektedir. İçerik, bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, özel durumlarınız için profesyonel danışmanlık almanız tavsiye edilir. Yazıda yer alan ifadeler, herhangi bir bağlayıcılık veya sorumluluk doğurmamakta, yalnızca yazarın değerlendirmelerini yansıtmaktadır. Alacağınız kararlarda tüm sorumluluk tarafınıza ait olup, Papel Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş. bu bağlamda herhangi bir yükümlülük kabul etmemektedir.