Adım Adım Freelance Vergi Ödeme Rehberi
Eylül 27, 2024Özellikle internetin yaygınlaşması ve artan iletişim olanakları, yepyeni iş alanları yarattı. 'Dijital' çağda sadece işlerimiz değil, iş yapış biçimlerimiz de değişti. Bu yeni iletişim biçimi ise aynı ofiste, şehirde hatta ülkede bulunmaya gerek kalmadan yapılabilecek çok sayıda yeni meslek yarattı.
Freelance Çalışanlar Kimlerdir?
Değişen çalışma alışkanlıklarının en önemli unsurlarından biri de freelance çalışma biçimi oldu. Hiçbir işverene bağlı olmadan, kendi işini dilediği yerde ve dilediği yoğunlukta yapan freelancer çalışanlar, dijital çağı yakalayan yetkinliklerle öne çıkıyor. Birçok farklı sektörde freelancer olarak çalışmak artık oldukça kolay ve bu durum hem freelancer'lar hem de işverenler için birçok avantajı da beraberinde getiriyor.
Freelancer olarak çalışmanın avantajlarını şöyle sıralayabiliriz:
- Esnek çalışma saatleri
- İşi ve şirketi seçme özgürlüğü
- Dilediğin yerde çalışmak
- Kendi işinin patronu olmak
- Daha yüksek gelir elde edebilmek
İşverenlerin freelancer'larla çalışmasının avantajları ise şunlar;
Maliyet
Freelancer ile çalışmak, tam zamanlı bir çalışana göre çoğu zaman daha az maliyetli.
Esneklik
Freelancer'lar proje boyunca belirli bir süre için çalışır ve bu şirketi birçok ek maliyetten kurtarır.
Uzmanlık
Freelancer çalışanlar, çoğu zaman alanında daha uzmanlaşmış ve daha yetkin kişilerdir.
İş gücü çeşitliliği
Farklı ihtiyaçlar için proje bazlı olarak birçok yetkin freelancer'a ulaşmak genelde daha kolaydır ve daha etkin bir süreç yönetilmesini sağlar.
İnovasyon ve Yaratıcılık
Birçok farklı şirketle çalışan freelancer'lar, farklı bakış açıları ile projeye değer katabilir.
Freelance Vergi Sistemi Nedir?
İnternetin, dolayısıyla iletişim olanaklarının gelişmesiyle birlikte herhangi bir şirkete bağlı olmadan çalışmak ve 'kendi işinin patronu' birçok kişinin başvurduğu bir yöntem oldu. Özellikle 2000'li yıllarla birlikte freelancer çalışanların sayısı hızla arttı.
Türkiye'de freelancer olarak gelir elde etmek yasal olsa da vergi yükümlüğü karmaşık bir konu. Türk vergi sisteminde freelance işlerden elde edilen gelirin vergilendirilmesi, serbest meslek faaliyetleri çerçevesinde düzenlenmiş durumda. Gelir Vergisi Kanunu’nda serbest meslek ‘ticari olmayan, işverene bağlı olmayan ve kişisel sorumluluk altında yapılan’ faaliyetler olarak tanımlanmıştır. Elde edilen gelir ise serbest meslek kazancı olarak isimlendirilir.
Ancak kanun, burada da 'sürekli' ve 'bir defaya mahsus' olarak 2 farklı gelir türü belirlemiş durumda. Kanunda, hiçbir şirkete bağlı olmayan ancak süreklilik arz eden bir şekilde elde edilen gelirler 'serbest meslek kazançları' olarak belirtiliyor. Örneğin, bir ya da birden fazla yayınevi için çeviri hizmeti veren bir çevirmen, sürekli olarak bu işi yapıyorsa ve yıl boyunca farklı projelerde çalışıyorsa, elde ettiği gelir serbest meslek kazancı.
Kanunda, freelancer'lar için tanımlanan bir diğer kazanç türü ise arızi kazanç. Serbest meslek kazancından farkı ise iş ilişkisinin bir defaya mahsus olarak kurulması. 2024 takvim yılında arızi kazanç istisna tutarı ise 200 bin TL.
Freelance Çalışanlar Hangi Vergileri Öder?
Gelir elde eden her vatandaş, bu gelirin vergilerinin ödenmesinden de sorumludur. Freelancer olarak çalışanlar da aynı şekilde gelirleri orantısında vergi ödemek zorundadır. Freelancer işlerle ilgili vergi yükümlülükleri ise yasa ve mevzuatlarla belirlenmiştir.
Freelance çalışanlar, gelirlerine göre değişen oranlarda gelir vergisi, stopaj ve KDV gibi vergileri ödemekle yükümlüdürler.
Gelir Vergisi
Freelance çalışanlar, elde ettikleri gelir üzerinden gelir vergisi ödemek zorundadırlar. Bu vergi, yıllık gelir beyannamesi aracılığıyla ödenir. Oranı ise kazanç miktarına göre değişir. Freelancer'ların gelir vergisi, serbest meslek kazancı olarak sınıflandırılır.
Stopaj Vergisi
Müşteriler yani çoğunlukla şirketler, freelance hizmetler için ödeme yaparken genellikle belirli bir yüzdeyi stopaj vergisi olarak kesinti yaparlar. Bu kesinti, freelancer'ların gelir vergisi yükümlülüklerinin bir kısmını önceden karşılamak için uygulanır. Stopaj, ödenen toplam tutar üzerinden hesaplanır ve doğrudan ilgili vergi dairesine ödenir.
Katma Değer Vergisi (KDV)
Freelancer'lar, belirli bir ciro sınırını aşmaları durumunda KDV mükellefi olurlar. Bu durumda, sunulan hizmetler veya ürünler üzerinden hesaplanan KDV'yi faturalarında göstermeleri gerekir. Türkiye'de genel KDV oranı yüzde 20 olmakla birlikte, bu oran bazı hizmet ve ürünler için farklılık gösterebilir.
Freelance olarak çalışmak, vergisel açıdan birtakım yükümlülükleri de beraberinde getirir. Bu yükümlülüklerin bilincinde olarak hareket eden freelancer’lar hem yasal sorumluluklarını yerine getirmiş olur hem de finansal olarak daha güvenli bir çalışma ortamı sağlarlar.
Freelance Çalışanlar İçin Vergi Ödeme Yöntemleri
Freelancer olarak çalışmak ve kendi işinin patronu olmak birçok kişi için tam zamanlı bir işten çok daha keyifli. ‘Ne kadar vergi ödeyeceğim’ ve ‘Nasıl vergi ödeyeceğim’ gibi sorular ise kurumsal hayatı bırakınca ortaya çıkan yeni sorulardan. Freelancer çalışanların vergi yükümlülüklerini yerine getirmek kullanabilecekleri yöntemler ise aslında çok karmaşık değil.
Serbest Meslek Makbuzu ile Vergi Ödeme
Freelance çalışanlar için serbest meslek makbuzu (SMM), gelirlerini resmi olarak kaydetmek ve vergilendirmek için kullanılabilecek pratik bir yöntem. Serbest meslek makbuzu ile elde edilen gelirler kaydedilir. Bu sayede ise bu gelirler üzerinden hesaplanacak vergilerin beyan edilmesi kolaylaşır. SMM, katma değer vergisi ve stopaj (gelir) hesaplamalarını da içerir.
Serbest meslek makbuzu aynı zamanda dijital ortamda da hazırlanabilir. E-SMM' ile süreçler Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından düzenlenir.
Fatura ile Vergi Ödeme
Birçok freelancer çalışan, ödeme alma ve vergi işlerini daha kolay düzenlemek için şahıs şirketi kurar. Bu sayede hem şirketlerin ödeme yapması kolaylaşır hem de vergi beyannameleri için süreç hızlanır.Türkiye'de genelde KDV oranı yüzde 20 olarak uygulanır. Ancak KDV oranı değişiklik gösterebilir. KDV ile ilgili bir diğer önemli unsur ise yurt dışına verilen hizmetlerdir. Hizmetin verildiği yere göre KDV istisnası da uygulanabilir.Son olarak, 2024 yılı itibarıyla 200 bin TL'yi geçmeyen ve sürekli olmayan gelirler arızi kazanç olarak gösterilebilir. Bu şartları sağlayan durumlarda gider pusulası kullanılarak da vergi yükümlülükleri yerine getirilebilir.
Freelancer olarak çalışıyor ve vergilendirme konusunda yardıma ihtiyaç duyuyorsan, bir serbest mali müşavire danışabilirsin.