Tamamlayıcı Emeklilik Nedir? Avantajları Nelerdir?

 

Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), çalışanların emeklilik dönemlerinde ek gelir elde etmelerini ve yaşam standartlarını korumalarını amaçlayan önemli bir uygulamadır. 2025 yılının son çeyreğinde yürürlüğe girmesi planlanan bu sistem, emeklilikte oluşabilecek gelir kayıplarını telafi ederek hane halkının tasarruflarını artırmayı hedefleyerek özel sektör çalışanları için bir fırsat sunmayı amaçlıyor. Bu yazıda, detayları tam olarak netleşmemiş olsa da tamamlayıcı emekliliğin ne olduğunu, avantajlarını, nasıl işlediğini ve sistemden kimlerin yararlanabileceğini mevcut bilgilerle detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

 

Tamamlayıcı emeklilik nedir?

 

Çalışanların emeklilik dönemlerinde ek gelir elde etmelerini ve çalışma yaşamındaki standartlarını korumalarını amaçlayan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) emeklilik döneminde yaşanabilecek gelir kaybını telafi ederek hane halkının tasarruflarını artırmayı hedefler. 2025’in son çeyreğinde yürürlüğe girmesi beklenen bu sistemin detaylarıyla ilgili duyuruları ve açıklamaları takip ederek bu avantajdan yararlanıp yararlanamayacağını öğrenebilirsin.

 

Bireysel emeklilik ile arasındaki farklar

 

Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) arasında bazı temel farklar vardır. Bu farklardan belki de en önemlisi sistemlerin amaçları ve kapsamlarıdır. Bireylerin emeklilik dönemlerinde ek gelir elde etmelerini ve tasarruf yapmalarını hedefleyen BES’in yanı sıra TES, çalışanların emekliliklerinde ikinci bir emeklilik geliri elde etmelerini sağlayarak emeklilikte oluşacak gelir kaybını telafi etmeyi ve yaşam standartlarını korumayı amaçlar. Ayrıca bu iki sistemin işleyişi de birbirinden farklıdır. BES’te çalışanın maaşından belirli bir oranda kesinti yapılır ve bu kesinti bireysel emeklilik hesabına aktarılarak emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir. TES’te ise çalışanın maaşından kesilen miktara ek olarak çalışanın bireysel hesabında birikecek şekilde işverenin de katkısı olacak.

 

Farklardan bir diğeri ise sisteme katkı sağlayan taraflardır. Sistemlerin işleyiş farkında da söylediğimiz gibi TES’te çalışan ve devletin yanı sıra işverenin de katkısı olacak. Oysa BES çalışan ve devlet katkılarıyla yürütülen bir sistem. Yani BES sistemi çalışanın ödediği katkı payına ek olarak devletin de %30 oranında katkı vermesi şeklinde çalışır. Bu anlamda TES’in daha kapsamlı olması hedefleniyor. Bununla beraber 45 yaş altı çalışanlar BES’e Otomatik Katılım Sistemi (OKS) kapsamında dahil edilir ama çalışanlar istedikleri zaman bu sistemden çıkabilirler. Fakat TES’e katılımın zorunlu olacağı iddiası gündemde.

 

Şu anda kullanılan BES oldukça avantajlı bir sistemdir. Bu sistem hakkında merak ettiğin soruların cevabını BES ile ilgili yazımızda bulabilirsin. BES ve TES arasındaki farklar faaliyete geçmesi beklenen TES sisteminin şu anda aktif olarak kullanılan BES sisteminden daha kapsamlı olmasının beklendiğini gösteriyor. Henüz tüm şartları ve detaylarının açıklanmadığı TES’in bu anlamda umut vadettiğini söylemek mümkün.  

 

Tamamlayıcı emekliliğin avantajları nelerdir?

 

 

Çalışanların emeklilik dönemlerinde daha yüksek gelir elde etmelerini ve yaşam standartlarını korumayı hedefleyen TES’in birçok avantajının olduğunu söyleyebiliriz. Bu avantajları şu şekilde sıralayabiliriz:

 

Ek emeklilik geliri

 

TES, çalışanların emeklilik dönemlerinde hak ettikleri Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) gelirlerine ek olarak ikinci bir emeklilik geliri sağlayarak emeklilik döneminde yaşanabilecek gelir kaybını telafi edip kişilerin yaşam standartlarını korumayı hedefler. Bu sistem sayesinde emekli olunduğunda emekli maaşının yanı sıra ek bir gelir elde edilmiş olunur.

 

İşveren katkısı

 

TES, çalışanların bireysel emeklilik hesaplarına işverenlerin de katkı yapacağı bir sistemdir. İşverenden alınan ek katkılar çalışanların emeklilik birikimlerinin artışını doğal olarak hızlandıracaktır.

 

Devlet katkısı

 

Devlet katkısı TES için önemli bir teşvik unsuru olarak yer almaktadır. Mevcut bilgilere göre, çalışanların maaşlarından yapılan kesintilere ve işveren katkısına ek olarak devletin de %30 oranında katkı vermesi planlamaktadır. Bu katkı, çalışanların birikimlerinin daha hızlı artmasını sağlayarak emeklilik dönemlerinde daha yüksek bir gelir elde etmelerine yardımcı olacaktır. Fakat TES’in detayları henüz netleşmediğinden kesin oranlar ve uygulama esasları resmi düzenlemeler açıklandığında hep beraber öğreneceğiz.

 

Vergi avantajları

 

TES henüz uygulamaya geçmediğinden ve detayları da henüz kesinleşmediğinden vergi avantajları konusunda kesin bir bilgimiz yok. Fakat BES’ten yola çıkarak söyleyebiliriz ki aynı vergi avantajlarının TES için de geçerli olabileceği ihtimali var.  BES’te emeklilik yatırım fonları kurumlar vergisinden ve gelir vergisi kesintisinden (stopajından) muaftır. Ayrıca, işverenlerin yaptığı katkılar da vergi avantajı sağlaması da çalışanların toplam emeklilik birikimlerini artıracaktır. TES’in de benzer vergi avantajları sunması bekleniyor. Fakat kesin bilgiler için resmi düzenlemeleri ve duyuruları takip etmeni öneririz.

 

Erken emeklilik imkânı

 

TES ile 10 yıl prim ödeyen ve 56 yaşını dolduran çalışanlar emekliliğe hak kazanabilir. Bu durum, mevcut SGK şartlarına göre daha erken emeklilik fırsatı sunduğundan avantajlıdır.

 

 

Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi nasıl işler?

 

 

TES, çalışan, işveren ve devlet katkılarıyla oluşturulan bireysel emeklilik hesapları üzerinden işler. Çalışanların maaşlarından belirli bir oran kesilerek bireysel emeklilik hesaplarına aktarılır ve bu birikimler emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir. Şu anda çalışanlar, bu fonların seçimi ve birikimlerinin dağılımı konusunda ne kadar söz sahibi olacağı net olarak belli olmamakla beraber maaşlarından kesilecek oranın %3 olacağı konuşuluyor. Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin nasıl işleyeceğine dair söylemlerde en çok konuşulan konulardan biri de Otomatik Katılım Sistemi (OKS)’dir.

 

Otomatik Katılım Sistemi (OKS)

 

1 Ocak 2017’de yürürlüğe girmiş Otomatik Katılım Sistemi (OKS) 45 yaşını doldurmamış tüm kamu ve özel sektör çalışanlarının, işverenleri aracılığıyla otomatik olarak Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) dahil edilmesini amaçlayan bir uygulamadır.  Bu uygulamaya dahil olan çalışanların kazançlarının %3’ü oranında katkı payı, maaşlarından kesilerek emeklilik hesaplarına aktarılır. Bu katkı payına ek olarak devlet de %30 oranında katkı yapar.

İşverenler çalışanlarını otomatik olarak BES’e dahil etmek zorundadır. Ayrıca, çalışanların maaşlarından katkı paylarını keserek ilgili emeklilik şirketine de aktarma sorumlulukları da vardır. Çalışanlar sisteme girdikleri tarihten itibaren iki ay içinde cayma haklarını kullanarak sistemden çıkabilirler. Bu durumda da ödedikleri katkı paylarının hesaplarına iadesi yapılır. Sistemde kalmayı tercih edenler ise birikim yapmaya devam ederler.

 

Tamamlayıcı emeklilikte devlet katkısı nasıl hesaplanır?

 

 

Devlet katkısı, Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) ödenen katkı paylarının %30’u oranında olup, yıllık brüt asgari ücretin %30’u ile sınırlıdır. TES’te de durumun bu şekilde olabileceği düşünülmekle beraber henüz kesin bir bilgi olmadığından hesaplamayı BES üzerinden açıklayacağız. Sistemde geçirilen süreye bağlı olarak devlet katkısının ne kadarına hak kazanıldığı belirlenir:

• 3 yılın sonunda: %15 hak ediş

• 6 yılın sonunda: %35 hak ediş

• 10 yılın sonunda: %60 hak ediş

Ayrıca emekliliğe hak kazanılırsa veya vefat/maluliyet nedeniyle sistemden çıkılırsa devlet katkısının tamamına hak kazanılır.  Senin için örnek bir hesaplama yapalım. Mesela, aylık 1.000 TL katkı payı ödüyorsun diyelim,

• Aylık Devlet Katkısı: 1.000 TL x %30 = 300 TL

• Yıllık Devlet Katkısı: 300 TL x 12 ay = 3.600 TL olacaktır. Yani hesabına emeklilik hesabına yıllık 3.600 TL devlet katkısı eklenir.

Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta var. Bunlardan ilki devlet katkısının birden fazla BES sözleşmesi olsa da toplamda yıllık brüt asgari ücretin %30’unu geçmeyeceğidir. Birden fazla sözleşmen varsa katkı payları sözleşmelerin arasında paylaştırılır.

 

Kimler tamamlayıcı emeklilikten yararlanabilir?

 

 

Sistemin detayları belirlenmemiş olsa da TES’ten yararlanması planlanan gruplar şu şekildedir :

Çalışanlar: Kamu ve özel sektörde çalışan herkes, TES’e dahil olabileceklerdir. 

İşverenler: İşverenler, çalışanlarının emeklilik birikimlerine katkıda bulunarak TES’ten yararlanabilirler. 

Kendi işini yapan kişiler: Serbest meslek sahipleri ve kendi hesabına çalışanlar da TES’e katılabilirler. 

Emekliler: Emekliler de TES’ten faydalanma hakkına sahip olacaklar. Böylece emekli olduktan sonra hayat standartlarını koruyup birikim yapabilecekler.

 

Çalışanlar için şartlar

Orta Vadeli Program (OVP) çerçevesinde hayata geçirilmesi planlanan TES ile ilgil şu ana kadar edinilen bilgilere göre, çalışanlar için öngörülen şartlardan ilki kamu ve özel sektör çalışanları TES kapsamına alınması ve 45 yaş üstü çalışanların da sisteme dahil edilmesidir. Bir diğer şart ise prim ödemeleriyle ilgili. Bu şarta göre çalışanların maaşlarından belirli bir oranda prim kesintisi yapılacak, ayrıca işverenler ve devlet de katkıda bulunacaktır.  TES’ten emekli olmak içinse en az 10 yıl prim ödenmesi ve 56 yaşını doldurmuş olmak gerekmekte. Tabi bu koşulların değişmesi de söz konusu bir durum olduğundan bu konudaki güncel bilgilerin takibini yapmanı öneririz.

 

İşveren katkısı

TES’te işverenlerin çalışanlarının emeklilik birikimlerine belirli oranlarda katkı yapmaları gerekir. Karma Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nde bu oran %3 olup İsteğe Bağlı Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nde bu oran %4 olarak uygulanmakta. Yapılan bu katkılar çalışanların emeklilik hesaplarına doğrudan aktarılır ve birikimlerini artırır. Bununla beraber devlet de çalışanların primlerine ek bir katkı sağlar ve bu sayede çalışanların emeklilik birikimleri daha da güçlendirilir. İşveren katkısı çalışanların emeklilik süreçlerini desteklemek adına önemlidir ve TES’in etkinliğini artıran önemli noktalardan da biridir.

 

Tamamlayıcı emeklilikten nasıl çıkılır?

 

TES’ten nasıl çıkılacağına dair kesin prosedürler ve koşullar hakkında bilgi vermek şu an için maalesef mümkün değil. Fakat genel olarak emeklilik sistemlerinden çıkış ve cayma işlemlerinin koşullarından bahsederek bir ön tahmin yapabiliriz. Mesela, Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES), ilk iki ay içinde cayma hakkı kullanılarak katkı paylarının tamamı geri alınabilir.  Fakat TES’in zorunlu olacağına dair söylemler mevcut olduğundan sistemle ilgili bilgileri güncel olarak takip etmek önemlidir.

 

Sık Sorulan Sorular

 

Sistem SGK kapsamındaki emeklilikte bir değişiklik getirecek mi?

Hayır. Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), SGK kapsamındaki emekliliğe ek bir sistem olup mevcut SGK emeklilik uygulamalarında bir değişiklik olmayacaktır.

 

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve TES arasındaki ilişki nedir?

SGK, birinci basamak emeklilik sistemini yönetirken, TES ikinci basamak emeklilik sistemi olarak çalışanların ek gelir elde etmelerini sağlayan bağımsız bir sistemdir.

 

Bu blog yazısında sunulan bilgiler; yalnızca genel nitelikte olup hukuk, finans veya yatırım danışmanlığı teşkil etmemektedir. İçerik, bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, özel durumlarınız için profesyonel danışmanlık almanız tavsiye edilir. Yazıda yer alan ifadeler, herhangi bir bağlayıcılık veya sorumluluk doğurmamakta, yalnızca yazarın değerlendirmelerini yansıtmaktadır. Alacağınız kararlarda tüm sorumluluk tarafınıza ait olup, Papel Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş. bu bağlamda herhangi bir yükümlülük kabul etmemektedir.