Şirket Değerlemesi Nasıl Yapılır?

Bir şirketin ne kadar değerli olduğu sorusu, sadece yatırımcıların değil; şirket sahiplerinin, yöneticilerin ve potansiyel ortakların da sıklıkla yanıt aradığı kritik bir konudur. Bir satın alma, birleşme, halka arz ya da yatırım kararı öncesinde doğru karar verebilmek için şirketin gerçek ekonomik değerini bilmek büyük önem taşır. Bu noktada devreye “şirket değerlemesi” girer. Finansal verilerden yönetim kalitesine, sektörel rekabetten büyüme potansiyeline kadar pek çok değişkeni analiz ederek şirketin piyasa içindeki yerini sayısal olarak ortaya koymayı amaçlayan bu süreç, yalnızca bugünün değil, geleceğin de haritasını çizer. Peki, şirket değerlemesi tam olarak nedir, hangi yöntemlerle yapılır ve bu veriler yatırım kararlarını nasıl şekillendirir? Gel, şirket değerlemesinin temellerini birlikte keşfedelim.

 

Şirket değerlemesi nedir?

Bir firmanın ekonomik değerinin kapsamlı bir analizle belirlenmesi sürecine şirket değerlemesi denir. Bu analiz yapılırken finansal durum (varlıklar, borçlar, gelir, nakit akışı), operasyonel performans, yönetim kalitesi ve şirketin piyasadaki konumu gibi birçok etken dikkate alınır. Şirket değerlemesinin şirketinin ya da yatırım yaptığın bir şirketin “gerçek” ekonomik değeriyle ilgili bilinçli kararlar almanı sağlayan hayati bir araç olduğu söylenebilir. Bir şirketin ekonomik değerini analiz edebilmek için kullanılabilecek birden çok yöntem vardır.

Şirket değerlemesinde kullanılan yöntemler

Şirket değerlemesi yaparken kullanılan her yöntemin güçlü ve zayıf yönleri elbette ki var. En güvenilir değerleme genellikle bu yöntemlerin kombinasyonu sonucunda ortaya çıkar. Bu yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz:

 

İskonto edilmiş nakit akımı (DCF) yöntemi

Şirketin nakit üretme potansiyeline yoğunlaşan bu yöntem, şirketin gelecekte yaratması beklenen serbest nakit akışlarını bugünkü değere indirger. Analizde; nakit akışı projeksiyonları, iskonto oranı (genellikle WACC) ve terminal değer hesaplanır. Şirketin geleceğine dair bir yapılanma olduğundan derinlemesine analiz sunan bu yöntem genellikle halka açık veya özel şirket değerlemesi, yatırım kararları, birleşme / satın alma analizleri, sermaye bütçelemesi gibi uygulamalarda yaygın olarak kullanılır. DCF yönteminde tahminlerde yanlışlıklar olabilmesinin yanı sıra iskonto oranı ve büyüme öngörülerine duyarlılık nedeniyle sonuçların sapabilme riskini de göz önünde bulundurmak gerekir.

 

Çarpan analizi

Doğrudan nakit akışı yerine sektör standartlarından güç alan bu yöntem, benzer şirketlerle karşılaştırma yaparak belirli finansal oranların medyanını uygulayarak şirket değeri tahmini yapar. Uygulaması hızlı ve kolay anlaşılır olan bu yöntem piyasa verilerine dayalı karşılaştırmalarla değer üretir. Hızlı piyasa bakışına ihtiyaç duyulan durumlarda, özellikle halka açık firmalar için tercih edilen bu yöntemde EV/EBITDA gibi oranlar sıklıkla kullanılır. Bu yöntemin dezavantajı ise gerçekçi benzer şirket seçimi yapmanın zor olmasıdır. Ayrıca, çarpanlar piyasa yanılmalarını yansıtabilir.

 

Varlık bazlı yöntem

Şirketin net varlık değeri, maddi ve maddi olmayan tüm varlıklarının piyasa değerinden yükümlülüklerin çıkarılmasıyla bulunur. Bu yaklaşım, kitlesel uygulamalarda varlık ve borçların güncel değerlerini dikkate alır. Genellikle gayrimenkul, üretim gibi varlık ağırlıklı işletmelerde, finansal zorluk yaşayan veya tasfiye sürecindeki firmalarda tercih edilen bu yöntem basit ve somut bir taban sunduğundan; varlık yoğun şirketler veya tasfiye durumda olan firmalar için uygun olarak kabul edilir. Bu yöntemin dezavantajı ise gelecekteki gelir potansiyelini dikkate almamasıdır. Ayrıca, itibari ve marka değeri gibi soyut varlıkları da yansıtmayabilir.

Şirket değerlemesinde dikkate alınan faktörler

Şirket değerlemesinde dikkate alınan faktörleri şu şekilde sınıflandırabiliriz:

 

Finansal performans

Şirketin gelirinin sürekli artması yatırımcı güvenini artırır. Bununla beraber şirketin yüksek karlılık oranına sahip olması da değerlemede dikkate alınan bir diğer unsurdur. Ayrıca, şirketin sağlam ve öngörülebilir nakit akışına sahip olması da değer yaratma kapasitesi olduğunu ifade eden olumlu bir göstergedir.

 

Büyüme potansiyeli

Büyüme gösteren sektörlerdeki fırsatlar değerlemeyi artırır. Ayrıca; yatırımcılar, düşük artan maliyetlerle büyüyebilen ve kendini yenileyen şirketlere daha fazla değer verir.   

 

Sektörel konum ve rekabet avantajları

Şirket değerlemesinde güçlü bir marka olmak, yüksek müşteri sadakati ve rekabet avantajları dikkate alınır. Özellikle birleşme ve satın alma süreçlerinde stratejik uyum performansı artırır.

 

Yönetim kalitesi ve kurumsal yapı

Tecrübeli ve güvenilir yönetim riski azaltacağı gibi hukuki, operasyonel ve çevresel risklere hazırlıklı olmak da değer düşüşünü önleyecektir.

 

Varlık ve sermaye yapısı

Gayrimenkul, patent gibi varlıklar değerlidir. Ayrıca, aşırı borç risk yaratırken uygun bir kaldıraca sahip olmak vergisel avantaj sağlayabilir.

 

Pazar & makroekonomik koşullar

Belirsizlik dönemlerinde değerde dalgalanmalar görülebilir. Bununla beraber iyi işleyen M&A piyasaları ve düşük maliyetli sermaye şirket değerini destekler.

 

ESG ve kurumsal sosyal sorumluluk

ESG performansı hem itibar hem de finansal risk açısından pozitif etki yapabilir.

 

Değerleme sonuçlarının yorumlanması

Şirket değerleme sonuçları, yalnızca bir rakamsal çıktıyı değil, bu çıktının nasıl yorumlanacağı ve yatırım kararlarına nasıl yön vereceğini de ifade eder. Örneğin, bir şirketin değeri piyasa değerine göre yüksekse yatırımcılar bunu “aşırı değerlenmiş” olarak yorumlayabilir ve daha temkinli yaklaşabilir. Tam tersi durumda, yani piyasa değerinin altında bir değerleme söz konusuysa, bu bir “değer fırsatı” olarak algılanabilir; ancak bu durumda da potansiyel risklerin dikkatle analiz edilmesi gerekir. Değerleme sonuçları yatırımcılara getiri beklentisi ile taşıdıkları risk arasında karşılaştırma yapma imkânı sunar. Bu noktada kullanılan iskonto oranı gibi finansal varsayımlar, yatırım kararlarının temelini oluşturur.

 

Ayrıca yatırımcı davranışları, psikolojik önyargılar ve piyasa algısı da değerleme sonuçlarının etkili şekilde yorumlanmasını zorlaştırabilir. Özellikle sürü psikolojisi ya da aşırı iyimserlik gibi faktörler, şirketin gerçek değerinden sapmalar yaratabilir. Çarpan analizleri (örneğin EV/EBITDA veya P/E oranları) üzerinden yapılan kıyaslamalar ise diğer şirketlerle göreli bir pozisyon tespiti sağlar, ancak bu yöntemin sektör dinamiklerine göre değişiklik gösterebileceği unutulmamalıdır. Bunun yanı sıra, senaryo ve duyarlılık analizleri yapılması, farklı ekonomik koşullar altında şirketin nasıl performans göstereceğini öngörmek açısından büyük önem taşır.

 

Değerleme sonuçları aynı zamanda stratejik karar süreçlerinde de kullanılır. Satış, ortaklık, halka arz ya da yeni yatırım kararlarında değerleme, bir referans noktası olarak kullanılır ve güçlü bir pazarlık zemini oluşturur. Sonuç olarak, şirket değerlemesi sadece bir sayı üretmekten ibaret değil; bu sayının arkasındaki varsayımlar, piyasa koşulları, stratejik uyum ve yatırımcının hedefleriyle ilişkilendirilerek çok boyutlu biçimde analiz edilmelidir. Bu nedenle yatırımcılar, değerleme sonuçlarını yalnızca finansal değil; sektörel, stratejik ve davranışsal faktörlerle birlikte yorumlayarak karar vermelidir.

 

Kaynaklar: 1.  

 

Bu blog yazısında sunulan bilgiler; yalnızca genel nitelikte olup hukuk, finans veya yatırım danışmanlığı teşkil etmemektedir. İçerik, bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, özel durumlarınız için profesyonel danışmanlık almanız tavsiye edilir. Yazıda yer alan ifadeler, herhangi bir bağlayıcılık veya sorumluluk doğurmamakta, yalnızca yazarın değerlendirmelerini yansıtmaktadır. Alacağınız kararlarda tüm sorumluluk tarafınıza ait olup, Papel Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş. bu bağlamda herhangi bir yükümlülük kabul etmemektedir.