Şirketler İçin Stratejik Bir Araç: Bedelli ve Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir?

Bedelli ve bedelsiz olarak iki farklı yolla gerçekleştirilebilen sermaye artırımının tercih edilmesinin nedenleri, avantajları ve dezavantajları gibi birçok bilgiyi senin için bir araya getirdik.

İstisnai durumlar dışında her şirket büyümek ister. Ve şirketlerin büyüme, borç ödeme ve yeni yatırımlar yapma gibi hedeflerine ulaşmalarında en etkili araçlardan biri sermaye artırımıdır. Bu yöntem, şirketlerin mevcut sermayelerini artırarak mali yapılarını güçlendirmelerine ve hissedarlarına değer sunmalarına olanak tanır. Sermaye artırımı, bedelli ve bedelsiz olmak üzere iki farklı şekilde uygulanabilir ve her iki yöntemin de hem şirketler hem de hissedarlar açısından önemli avantaj ve dezavantajları bulunur. Bu yazıda, sermaye artırımı kavramını, yöntemlerini ve şirketler için neden bu kadar kritik bir araç olduğunu hep beraber öğreneceğiz.

 

Sermaye Artırımı Nedir?

 

Genellikle şirketlerin büyüme stratejilerinin önemli bir parçası olan sermaye artırımı, bir şirketin mevcut sermayesini artırarak faaliyetlerini finanse etmek, büyüme fırsatlarını değerlendirmek ya da borçlarını ödemek için başvurduğu bir yöntemdir. Sermaye, bir şirketin kuruluşunda ya da faaliyetleri sırasında ortaklar tarafından taahhüt edilen kaynakları ifade eder. Sermaye artırımı ise, bu kaynakların artırılması yoluyla şirketin mali yapısının güçlendirilmesini sağlar. Halka açık şirketlerde hissedarlar aracılığıyla, özel şirketlerde ise ortakların katkısıyla gerçekleşen sermaye artırımı yeni yatırımlara kaynak yaratmak, mevcut borçları azaltmak ya da piyasa değerini artırmak gibi amaçlarla tercih edilebilir. Sermaye artırımını bedelli ve bedelsiz olarak iki farklı yöntemle gerçekleştirmek mümkün.  

 

Şirketler Neden Sermaye Artırımı Yapar?

 

Sermaye artırımı, şirketlerin mali yapılarını güçlendirmek ve stratejik hedeflerine ulaşmak için başvurdukları önemli bir finansman yöntemidir. Şirketler finansal büyüme, borç ödeme, yeni yatırımlar gerçekleştirme ve piyasa dinamiklerine uyum sağlama gibi çeşitli hedeflerle sermaye artırımı yapma kararı alırlar. Doğru yönetilen bir sermaye artırımı şirketin hem uzun hem de kısa vadeli hedeflerine ulaşmasında etkili bir araç olabilir. Şirketlerin sermaye artırımı yapma amaçlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

 

• Finansal Büyüme ve Genişleme
• Borç Ödeme ve Mali Yapıyı Düzeltme
• Yeni Yatırımların Finansmanı
• Mevzuata Uyum ve Yasal Gereklilikler
• Hissedarların Güvenini Artırma
• Şirket Değerini Artırma
• Stratejik Ortaklıklar ve Satın Almalar

 

Finansal Büyüme ve Genişleme

 

Şirketlerin büyüme hedeflerini gerçekleştirebilmesi için gereken finansal desteği sermaye artırımı sağlar. Yeni pazarlara açılmak, ürün ve hizmetlerini artırmak, teknoloji yatırımları gibi büyüme amacı taşıyan stratejiler için şirketlere ek kaynak gerekir. Sermaye artırımı, bu tür stratejik yatırımlar için gerekli finansmanı sağlayarak şirketin rekabet gücünü artırır. Mesela globalleşmek isteyen bir firma uluslararası operasyonlarını finanse etmek ya da bir teknoloji şirketi Ar-Ge çalışmalarını desteklemek için sermaye artırımı yapabilir.

 

Borç Ödeme ve Mali Yapıyı Düzeltme

 

Şirketlerin zaman içinde biriken borçlarını ödemesi ya da borç oranlarını düşürmesi gerekebilir. Borç yükü yüksek olan bir şirket, bu durumun operasyonel süreçlere etkisini azaltmak için sermaye artırımı yoluyla kaynak yaratabilir. Bu sayede şirketler daha düşük borç oranıyla mali risklerini azaltarak yatırımcıların güvenini artırabilir. Bununla beraber borç ödemesi için sermaye artıran şirketler faiz giderlerinin düşmesini sağlayarak mali yapılarını daha sürdürülebilir hale getirebilirler.

 

Yeni Yatırımların Finansmanı

 

Şirketler ciddi finansal kaynaklara ihtiyaç duyan yapılardır. Yeni tesisler inşa etmek, ekipman sağlamak ve mevcut altyapısı yenilemek gibi yatırımlar yapmak için şirketlerin yüksek oranda maddi kaynağa ihtiyacı vardır. Sermaye artırımı bu tarz projeler için gerekli finansmanı sağlamak adına kritik önem taşır. Mesela bir enerji şirketi yenilenebilir enerji projelerini desteklemek için ya da bir e-ticaret şirketi dijital altyapısını güçlendirmek için sermaye artırımı yapabilir ve gerekli finansal desteği elde edebilir.

 

Mevzuata Uyum ve Yasal Gereklilikler

 

Bazı durumlarda, şirketler belirli yasal düzenlemelere uyum sağlamak için sermaye artırımı yapar. Özellikle sermaye tabanını artırma zorunluluğu olan sektörlerde, bu yöntem hayati önem taşır. Örneğin, bankacılık sektöründe faaliyet gösteren bir kuruluş, yasal olarak belirlenmiş sermaye yeterlilik oranını sağlamak için sermaye artırımı yapabilir.

 

Hissedarların Güvenini Artırma

 

Özellikle halka açık şirketler için yatırımcıların şirkete olan güvenini artırmak için önemli bir adım olan sermaye artırımı şirketlerin büyüme ve finansal hedeflerine bağlılıklarını gösterebilir. Hissedarların şirkete daha fazla katkı yapmasını sağlamak için bedelli, hissedarlar için cazip bir fırsat sunarak yatırımcıların ilgisini çekmek için bedelsiz sermaye artırımı tercih edilebilir.

 

Şirket Değerini Artırma

 

Sermaye artırımı, şirketin değerini yükseltebilir ve uzun vadede piyasadaki pozisyonunu güçlendirebilir. Örneğin, bedelsiz sermaye artırımı ile hisse senetlerinin likiditesi artırılarak yatırımcılar için daha çekici hale getirilebilir.

 

Stratejik Ortaklıklar ve Satın Almalar

 

Sermaye artırımı, stratejik ortaklıklar kurma ya da başka bir şirketi satın alma amacıyla da kullanılabilir. Şirketler, bu tür stratejik hamleler için büyük finansman ihtiyaçlarını karşılamak adına sermaye artırımına gidebilir.

 

 

Bedelli Sermaye Artırımı Nedir?

 

Bir şirketin mevcut sermayesini artırmak için hissedarlarından veya yeni yatırımcılardan nakit para isteyerek gerçekleştirdiği sermaye artırımına bedelli sermaye artırımı denir. Bedelli sermaye artırımı, şirketlerin dış kaynaklara başvurmadan kendi finansman ihtiyaçlarını karşılamasına fırsat verir. Şirketler bu süreçte yeni hisse senetleri ihraç ederler ve bu hisseleri belirli bir fiyat üzerinden satmayı teklif ederler. Bedelli sermaye artırımı stratejik bir araç olarak doğru şekilde kullanıldığında hem şirketin büyümesine hem de hissedarların uzun vadeli çıkarlarına hizmet edebilir.

Bedelli sermaye artırımı, şirketlerin farklı finansal ve stratejik ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılan bir yöntemdir. Şirketler yeni yatırımları finanse edebilmek, borçlarını ödeyerek mali yapılarını güçlendirmek, hissedar tabanlarını genişleterek hisselerinin likiditesini artırmak, yasal düzenlemelere veya sektörel gerekliliklere uyum sağlamak için bedelli sermaye artırımı kararı alabilirler.

Rüçhan Hakkı Nedir?

 

Bedelli sermaye artırımında hissedarların belirli hakları ve sorumlulukları vardır. Bunlardan ilki rüçhan hakkı kullanımıdır. Bu hak hissedarların yeni ihraç edilen hisseleri öncelikli olarak satın alma ayrıcalığı sunarak hissedarların şirketteki sahiplik oranlarını korumalarına zemin hazırlar. Hissedarlar, bu hakkı kullanarak yeni hisseleri satın alabilir ya da haklarını devredebilir. Bununla beraber hissedarların bedelli sermaye artırımına giderken sermaye katkısı yapmak gibi bir sorumlulukları da vardır. Belirlenen süre içerisinde ek sermaye koyarak katkıda bulunmayan hissedarlar, rüçhan haklarını kaybedebilirler.

 

Bedelli Sermaye Artırımının Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Bedelli sermaye artırımı hem şirketler hem de hissedarlar için birçok açıdan avantajlı olabilir. Bedelli sermaye artırımının şirketler için sağladığı avantajlardan biri ihtiyaç duydukları nakit akışını hissedarlarından karşılayarak dış borçlanma maliyetlerinden kaçınmasını sağlamasıdır. Borç oranını düşürerek şirketin mali yapısını güçlenmesini sağlaması ve yeni projeler için kaynak yaratarak şirketin büyüme hedeflerine destek olması da bedelli sermaye artırımının şirketlere sağladığı diğer avantajlardır. Bedelli sermaye artırımı şirketler için olduğu kadar hissedarlar için de çeşitli avantajlar sunar. Bunlardan ilki bedelli sermaye artırımı ardından şirketin büyümesi durumunda hissedarların hisse değerlerinin artmasıdır. Bir diğeri ise mevcut hissedarların bedelli sermaye artırımı sayesinde yeni hisseleri satın alarak şirketteki sahiplik oranlarını koruyabilmesi diyebiliriz.

Bedelli sermaye artırımının avantajları olduğu kadar dezavantajları da vardır. Bunlardan ilki bedelli sermaye artırımının hisse fiyatlarında geçici olarak düşüşe sebep olabilmesidir. Bununla beraber bedelli sermaye artırımı şirketin mali açıdan zayıf olduğu algısı yaratabileceğinden yatırımcıların güvenini zedeleyebilir. Bedelli sermaye artırımı yaparken hissedarlar, rüçhan haklarını kullanarak yeni hisseleri satın almak için ek sermaye koymak zorundadır. Ekstra maliyet anlamına gelen bu durum hissedarlar için dezavantajlıdır. Ayrıca rüçhan haklarını kullanmayan hissedarlar, şirket üzerindeki sahiplik oranlarını kaybedebilir, bu risk de hissedarlar için dezavantajlı olabilecek bir başka durumdur.

 

 

Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir?

 

Şirketlerin sermaye yapılarını güçlendirmeleri ve yatırımcılarına değer yaratabilmeleri için önemli bir araç olan bedelsiz sermaye artırımı, şirketin mevcut hissedarlarından herhangi bir ödeme talep etmeden, iç kaynaklarını kullanarak sermayesini artırdığı bir yöntemdir. Bu süreçte şirket, sahip olduğu sermaye yedeklerinden, geçmiş yılların kârlarından veya emisyon priminden sermaye aktarımı yapar ve yeni hisse senetlerini mevcut hissedarlarına ücretsiz olarak dağıtır. Şirketler sermaye tabanını genişletip güçlendirmek ve bu sayede yatırımcıların güvenini kazanmak, hisse senedi sayısını çoğaltarak hisselerinin likiditesini artırmak ve yasal düzenlemelere uyum sağlamak gibi sebeplerden dolayı bedelsiz sermaye artırımı kararı alabilir.

 

Bedelsiz Sermaye Artırımının Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

 

Bedelsiz sermaye artırımının şirketlere ve hissedarlara sağladığı çeşitli avantajlar vardır. Şirketlerin mali yapısını güçlendirmelerini desteklemesi, hisse likiditesinin artmasını sağlaması, yatırımcı güvenini artırması ve borçlanma ihtiyacını azaltması açısından şirketler için fazlasıyla faydalı olan bedelsiz sermaye artırımı aynı zamanda hissedarlar için de bazı avantajlar sağlar. Bunlardan ilki hissedarların herhangi bir ödeme yapmadan yeni hisselere sahip olmasıdır ve böylece hiçbir bedel ödemeden sahip oldukları hisse adedini artırmış olurlar. Bu hisse adedi artışıyla beraber şirketin piyasa değeri değişmese de hissedarlar yeni hisselerle beraber portföylerindeki değeri de korumuş olurlar. Ayrıca bedelsiz sermaye artırımı şirketin güçlü bir mali yapıya sahip olduğunun göstergesi olabileceğinden piyasadaki algıyı olumlu anlamda etkileyerek yatırımcıların güvenini de artırabilir.

Her ne kadar avantajları olsa da bedelsiz sermaye artırımı dezavantajlı durumlara da sebep olabilir. Bedelsiz sermaye artırımı şirketin kasasına doğrudan nakit girişi sağlamaz, bu sebeple şirketin nakit ihtiyacını karşılamada yetersiz kalabilir. Likidite sağlamada eksik kalma ihtimalinin yanı sıra bu süreçte şirketin iç kaynaklarından harcamalar olacağından bedelsiz sermaye artırımı, şirketin kâr yedekleri veya sermaye yedekleri gibi iç kaynaklarının tüketilmesine yol açar. Bedelsiz sermaye artırımıyla beraber hisse senedi sayısında gerçekleşen artış, hisse başına düşen kâr (EPS) oranını düşürebilir. Bu durum da yatırımcılar tarafından şirketin kârlılığının azalması olarak algılanarak piyasadaki algıyı olumsuz anlamda etkileyebilir.

 

Sık Sorulan Sorular:

1. Emisyon primi nedir?

Emisyon primi, bir şirketin yeni hisse senetlerini, belirlenen temel değerinin üzerinde bir fiyatla satması sonucu elde ettiği farktır. Bu fark, şirketin öz kaynaklarına eklenir ve genellikle sermaye artırımı, borç ödeme veya yeni yatırımlar için değerlendirilir. Örneğin, değeri 1 TL olarak belirlenen bir hisse senedi, 1,5 TL’den satıldığında, 0,5 TL emisyon primi oluşur.

2. Sermaye yedeği nedir?

Sermaye yedeği, şirketin geçmiş yıllarda elde ettiği kârlar, emisyon primleri veya yeniden değerleme fonları gibi iç kaynaklardan oluşan, gelecekte sermaye artırımı veya başka finansal işlemler için kullanılabilen bir fon havuzudur.

3. Likidite nedir?

Likidite, bir varlığın hızlıca ve değer kaybı yaşamadan nakde dönüştürülebilme kapasitesidir. Finansal piyasalarda ise, likidite, bir yatırım aracının kolayca alınıp satılabilmesini ifade eder. Örneğin, hisse senetleri genellikle daha likit varlıklarken, gayrimenkuller daha az likittir.

 

Kaynaklar: 1, 2.

 

Bu blog yazısında sunulan bilgiler; yalnızca genel nitelikte olup hukuki, mali veya yatırım danışmanlığı teşkil etmemektedir. İçerik, bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, özel durumlarınız için profesyonel danışmanlık almanız tavsiye edilir. Yazıda yer alan ifadeler, herhangi bir bağlayıcılık veya sorumluluk doğurmamakta, yalnızca yazarın değerlendirmelerini yansıtmaktadır. Alacağınız kararlarda tüm sorumluluk tarafınıza ait olup, Papel Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş. bu bağlamda herhangi bir yükümlülük kabul etmemektedir