Finansal Okuryazarlık ile İlgili Bilmen Gerekenler: Nedir ve Neden Önemlidir?

Papel Blog /

Finansal Okuryazarlık ile İlgili Bilmen Gerekenler: Nedir ve Neden Önemlidir?

Öngöremeyeceğimiz birçok olasılık bizim hayatımızı etkileyebilir. Bu ekonomik durumumuz için de geçerli.

#Finansal_Okuryazarlık

6 dakika

Son Güncelleme: Mar 29, 2024

Blog İçeriği

Finansal Okuryazarlığın Temel Unsurları Nelerdir?

Temel Finansal Okuryazarlık Kavramları Nelerdir?

Finansal Okuryazarlık Nasıl Geliştirilir?

Finansal Okuryazarlığın Önemi ve Finansal Okuryazar Olmanın Faydaları Nelerdir?

Paylaş

Kopyala

Paylaş

Dünya ekonomisinin nereye gideceğini ya da karar vericilerin gelecek yıl büyüme mi yoksa daralmayı mı teşvik edeceğini tam olarak bilme şansımız yok. Enflasyon oranları ya da kur seviyesi de bizim kontrolümüzde değil. Ama bunların hepsi bizim de ekonomik refahımızı etkileyen unsurlar. Finansal okuryazarlık, tüm bilinmez ya da öngörülemez ekonomik tercihlerin arasında kendi finansal yolculuğumuzu belirlemek için ihtiyaç duyduğumuz bilgiler bütünüdür.

Finansal okuryazarlık nedir diye sorulduğunda; ‘’Finansal okuryazarlık bütçe yapma, tasarruf, yatırım, basit ve bileşik faiz, enflasyon gibi finansal konuları bilme ve bunları kendi finansal yönetiminde uygulama yeteneğidir’’ gibi standart bir tanım yapabiliriz. Bu tanımı daha iyi anlamak için ikiye bölelim: Finans ve okuryazarlık.

Türk Dil Kurumu finansın tanımını ‘’Para ve para ile ilgili araçları, değerleri konu edinen iş alanı’’ olarak yapmış. Daha geniş tanımıyla finans, parayı yöneten ve değerlendiren bir iş kolu. Kamu, şirket ya da kişisel finans diye alt dallara ayrılsa da en temelde sonsuz ihtiyaçları sınırlı kaynaklar ile karşılamak için kullanabileceğimiz çok önemli bir araç.

Gelelim okuryazarlığa. UNESCO’nun okuryazarlık tanımını şöyle; ‘’Değişik türdeki yazılı kaynakları, kayıtları kullanarak tanımlama, anlama, yorumlama, bir araya getirme, iletişim kurma ve hesap yapma yeteneğidir.’’ Yani en yalın tanımıyla finansal okuryazarlık finansal kavramları ve terimleri anlama, doğru bir şekilde yorumlayabilme ve hedeflere uygun bir şekilde karar alabilme beceresidir.

Finansal Okuryazarlığın Temel Unsurları Nelerdir?

Finansal Bilgi

Finansal okuryazar olmak için bütçe, sigorta, tasarruf, yatırım, kredi, basit ve bileşik faiz, enflasyon, risk, getiri, vade, varlık, borç gibi temel finans kavramlarını bilmemiz gerekir.

Basit ve bileşik faiz hesabı yapabilmek,
Risk ve getiri arasındaki ilişkiyi bilmek,
Enflasyonun satın alma gücünü nasıl etkilediğini anlamak,
Risk dağıtmanın faydalarını bilmek,
Doğru zamanda doğru oranda borçlanmak,

finansal bilgi unsurlarından bazılarıdır.

Finansal Tutum

Kazandığımız parayı sadece harcamak için değil, aynı zamanda birikim yapmak için de kullanmamız ve bunu alışkanlık haline getirerek sürdürmemiz gerekir.

Uzun vadede tasarruf etmeyi, kısa vadede harcamaya tercih etmek,
Geleceği düşünerek idareli harcama yapmak,
Paranın sadece harcamak için değil, aynı zamanda saklamak için olduğunu da bilmek,

finansal tutum unsurlarından bazılarıdır.

Finansal Davranış

Finansal okuryazarlığın en önemli unsurlarından biri de finansal davranış olarak öne çıkar. Finansal davranış; kişisel bütçelerimizi oluşturmak ve takip etmek, borç ve kredileri yönetmek, risk değerlendirmeleri yapmak ile kısa ve uzun vadeli yatırım kararları almak olarak tanımlanır.

Satın almadan önce düşünmek,
Borçları zamanında ödemek,
Bütçe yapmak,
Uzun vadeli finansal hedefler belirlemek ve bu hedeflere ulaşmak için çalışmak,
Gelirin yetersiz olduğu durumda borç almak,

finansal davranış unsurlarından bazılarıdır.

Temel Finansal Okuryazarlık Kavramları Nelerdir?

‘Öğrenmenin yaşı yoktur’ sözünün en geçerli olduğu alanların başında finansal okuryazarlık geliyor. Dünya ve ekonomi sürekli değişiyor, ‘akıllı para’ ise bu değişimi ilk fark eden olarak kazancını artırmak için bilgi ve veriyi sürekli güncel olarak kullanıyor. 50 sene önce hiç kimsenin hayatında olmayan kavramlar bugün hepimizin cebini ilgilendirir hale gelebiliyor. Hatta son 5 yılda olanları bir düşünelim. Pandemi nedeniyle dünya önce büyük bir para bolluğu, ardından yükselen enflasyon ve faizler döngüsüne girdi. Bu sırada yepyeni bir teknoloji tüm sektörleri etkileyebilme potansiyeli ile en önemli gündem maddelerinden biri haline geldi: Yapay Zekâ.

Ekonomi ve finansal dünyanın baş döndüren hızı, finansal okuryazarlığın sabit bir bilgi yığını değil; sürekli öğrenme, gelişme ve uyum sağlama süreci olarak görmemiz gerektiğinin en önemli kanıtı.

Hedefimiz ister genç yaşta emeklilik olsun ister istediğin arabayı ya da evi almak, finansal okuryazarlığımızı geliştirmeye ne kadar erken başlarsak o kadar çok yol alırız.

Bu yolculukta çok sık duyacağımız bazı kavramlar var;

Bütçe
Birikim
Yatırım
Borç ve Kredi Yönetimi
Kişisel Finans Yönetimi

Bütçe

Sağlıklı harcama alışkanlıkları geliştirmek, harcama ve gelir planlaması yapmak ve tasarrufu geliştirmek için iyi bir bütçe hazırlamak çok önemli. İyi planlanmış bir bütçe, verimli yatırımın ve refaha ulaşmanın en önemli araçlarından biri.

Birikim

Nasıl para biriktirileceğini öğrenmek, finansal okuryazarlık yolunda en önemli adımlardan biri. Kişisel servet için birikimin nasıl yapılacağı, hangi yöntemlerin kimler için ideal olacağı gibi alanlar hem uzun hem de kısa vadeli hedeflere ulaşmak için titizlikle irdelenmeli.

Yatırım

Finansal hedeflere ulaşmak için birikim yapmak ne kadar önemliyse, bu birikimi iyi bir yatırıma dönüştürmek de en az o kadar önemli. Borsadan değerli madenlere, konuttan yatırım fonlarına birçok farklı alanda yatırım yaparak ve büyük trend değişimlerini değerlendirerek portföyümüzü büyütebiliriz. Bu nedenle yatırım, en önemli finansal okuryazarlık kavramlarından biridir.

Borç Yönetimi

Şirketler gibi bireyler de daha hızlı büyümek için borçlanabilir. Ancak bu borçlanmanın sürdürülebilir olması için dikkat edilmesi gereken birçok önemli nokta var. Nasıl borçlanacağını bilmek, kredi ve kredi kartlarını doğru kullanmak, kredi skorunu geliştirmek gibi detayları öğrenerek iyi bir finansal okuryazar olmak, finansal özgürlüğe giden yolda çok önemli avantajlar sağlar.

Kişisel Finans Yönetimi

Kişisel finans yönetimi aslında yukarıda saydığımız kavramların tümünü içerir. Bireyin kendi finansal özgürlüğünü kazanması için ‘paranın nasıl çalıştığını’ bilmesi ve finansal terimleri anlaması çok önemli bir adım. Ancak daha önemlisi bu adımları iyi planlamak, hedefleri belirlemek, risk-kazanç analizin doğru yapmak ve olası fırsat ve krizlere hazırlıklı olmak gerekir. İyi bir kişisel finans yönetimi, ancak finansal okuryazarlığın geliştirilmesi ile mümkündür.

Finansal Okuryazarlık Nasıl Geliştirilir?

Standard & Poor''un finansal okuryazarlık araştırmasına göre (S&P Global FinLit Survey) Türkiye'de yetişkinliklerin yalnızca yüzde 24 finansal okuryazar. Bu oranın gelişmiş ülkelerde çok daha yüksek olduğunu göz önüne aldığımızda, ülkemizde finansal okuryazarlığı geliştirmek için büyük bir çaba gerektiği ortaya çıkıyor. Kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve uluslararası örgütlerin birçok farklı finansal okuryazarlık kursuna ücretsiz olarak katılmak mümkün. Bu finansal okuryazarlık eğitimlerine katılarak daha iyi bir kişisel finans için önemli bir adım atabiliriz.

Resmi kurum ve kuruluşlar tarafından sunulan bazı finansal okuryazarlık eğitim ve içeriklerini derledik:

TCMB'nin Herkes İçin Ekonomi Platformu

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Herkes İçin Ekonomi platformu ile her yaşa ve bilgi düzeyine uygun içerikler sunuyor. Paranın tarihinden ekonomik terimlerin tanımlarına birçok farklı eğitim ve içerik ücretsiz olarak sitede yer alıyor.

Uluslararası Çalışma Örgütü

Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) online olarak ücretsiz verdiği kurs da finansal okuryazarlığını geliştirmene yardımcı olabilir. Finansal eğitim üzerine tasarlanan eğitim, öğrenicilere kişisel yönetimini daha iyi yapabilmeleri için gerekli bilgi, beceri ve yetkinlikleri kazandırmayı amaçlıyor.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı / Paramı Yönetebiliyorum

Finansal okuryazarlığı geliştirmek için birçok kaynağa erişmek çok önemli. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile Habitat Derneği, 2009 yılından bu yana 'Paramı Yönetebiliyorum' projesiyle önemli bir içerik havuzu oluşturdu. Farklı yaş grupları, meslekler ve uzmanlık seviyeleri için birçok kaynağın bulunduğu siteyi düzenli olarak ziyaret ederek finansal bilgi birikimini geliştirebilirsin.

Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği

Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği, Türkiye'de finansal okuryazarlığın yaygınlaşması ve gelişmesi için birçok önemli faaliyette bulunan sivil toplum örgütlerinden biri. Dernek, FinKURS isimli portalında birçok farklı finansal okuryazarlık eğitimi sunuyor.

Aynı zamanda, Türkiye Bankalar Birliği Finansal Okuryazarlık Seviye Ölçme Anketi'ne katılarak, sen de ne kadar finansal okuryazar olduğunu ölçebilirsin. Ayrıca, Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü (OECD) tarafından İngilizce olarak sunulan bu test kendi seviyeni görmek ve geliştirmen gereken alanları öğrenmek için kullanabileceğin bir diğer kaynak.

Finansal Okuryazarlığın Önemi ve Finansal Okuryazar Olmanın Faydaları Nelerdir?

Zenginlik ve varlık oluşturmak için paranın nasıl çalıştığını, paradan para kazanmayı ve rasyonel tahminlerle hedefler belirlemek oldukça önemli. 'Bilgi, çağımızın en önemli değeridir' mottosunda olduğu gibi sadece para kazanmak değil, uzun vadeli refah için finansal okuryazarlık becerileri de son derece kritik.

İster kariyerinin başında ol istersen emekliliğe gün say, paranı nasıl kullanabileceğini bilmek her zaman seni daha ileriye götürecektir. Üstelik yatırım stratejileri sayesinde olası kriz ve çöküşlerden minimum düzeyde etkilenmek için de doğru adımları zamanda atmak gerekiyor.

Finansal okuryazarlığın avantajlarından bazıları şöyle;

Finansal okuryazarlık seni büyük hatalar yapmaktan korur.
Finansal okuryazarlık sayesinde işsizlik, sağlık gibi acil durumlara daha hazırlıklı olursun.
Finansal özgürlüğünü kazanmak ve hedeflerine ulaşmak için kullanabileceğin birçok farklı aracı ve beceriyi kazanmak için finansal okuryazarlığı geliştirmek olmazsa olmaz.
Finansal okuryazarlık ile geleceğe dair daha doğru öngörülerde bulunabilir, doğru borçlanabilir ve hızla büyüyebilirsin.

Kaynaklar: 1, 2, 3

Okumaya Devam Et

Tümünü Gör

Fintek Nedir, Nasıl Çalışır ve Günlük Hayatınızı Nasıl Etkiler?

2000'li yılların başında adını sıkça duyduğumuz 'fintek', bir kesim yatırımcı ve geliştirici tarafından geçici bir ‘heyecan’ olarak görülse de, günümüzde bu teknolojiler günlük hayatımızı kökten değiştirdiği. Peki, fintek tam olarak nedir? 'Finansal teknoloji' kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşan ‘fintek’ terimi, finansal hizmetlerin sunumuna teknolojinin entegre edilmesidir.

6 dakika

Kişisel Veri Nedir? Kişisel Veri Güvenliği Nasıl Sağlanır?

Günümüz dünyasında birçok önemli bilgi sanal ortamda saklanıyor. Kullanıcılar için büyük avantajlar sağlayan bu durum, aynı zamanda potansiyel tehditleri de içinde barındırıyor.

5 dakika

Kredi Notu Nedir? Nasıl Yükseltilir? Findeks Kredi Notu ile İlgili Bilmeniz Gerekenler

Bankalar ve bazı diğer kurumlarla kurulacak herhangi bir iş ilişkisi için kritik öneme sahip olan kredi notu, kişinin borçlanma limitlerinin ve maliyetinin belirlenmesinde birincil derecede etkili olmaktadır.

7 dakika

Papel Bülten’e abone ol.

Finans dünyasındaki gelişmelerden ve Papel yeniliklerinden haberdar ol.

Gizlilik Politikası'nı‎‎ kabul ediyorum